گادفری هرلد هاردی

جی. اچ. هاردی

نام: گادفری هرلد هاردی (Godfrey Harold "G. H." Hardy)
تولد: ۷ فوریهٔ ۱۸۷۷ -- کرنلی، انگلستان
وفات: ۱ دسامبر ۱۹۴۷ (۷۰ سالگی) -- کمبریج، انگلستان
ملیت: بریتانیایی
شهرت: ریاضیات - نظریهٔ اعداد و آنالیز ریاضی  -- محل کار: کالج ترینیتی
جوایز: مدال کاپلی (۱۹۴۷)

 

گادفری هرلد هاردی ‏(۱۸۷۷–۱۹۴۷) ریاضی‌دان انگلیسی به خاطر کارهایش در نظریهٔ اعداد و آنالیز ریاضی معروف است. وی در ۱۲۵۶ خورشیدی ۱۸۷۷ میلادی در کرنلی انگلستان متولد شد و در سال۱۳۲۶ خورشیدی- ۱۹۴۷ میلادی در کمبریج درگذشت. وی از کالج ترینیتی کمبریج فارغ‌التحصیل و در ۱۲۷۹/۱۹۰۰ به عنوان عضو وابسته برگزیده شد. دیود هیلبرت دربارهٔ او گفته ‌است: «هاردی نه تنها بهترین ریاضیدانان ترینیتی، بلکه بهترین ریاضیدان انگلستان است.» هاردی در سال‌های پایانی عمر دست به خودکشی ناموفق زد.

 

بین سال‌های ۱۲۷۹ تا ۱۲۹۰ مقاله‌های علمی متعدد درباره همگرایی سلسله‌ها و انتگرال‌ها و موضوع‌های وابسته به آن‌ها منتشر کرد. در ۱۹۰۸ (دوره‌ای از ریاضیات محض) نخستین نمایش مستدل عدد، تابع، حد و مانند آن به زبان انگلیسی را، برای دانشجویان انتشار داد و آموزش دانشگاهی را متحول کرد. هاردی از سال ۱۲۸۹ تا سی‌ و پنج سال بعد با ج. ا. لیتل‌وود در زمینه علمی مشارکت کرد و با همکاری وی حدود یک‌صد مقاله علمی درباره موضوعاتی از قبیل دیوفانتوسی، نظریه جمع و ضرب اعداد و تابع زتای ریمان، نا برابرها، رشته‌ها و انتگرال‌ها به طور عموم و سلسله‌های مثلثاتی نوشت. او اثبات کرد تباع زتای ریمان بی‌نهایت صفر دارد. در ۱۲۹۲ هاردی با ریاضی‌دانی هندی به نام سرینیوسه رمنوجن (سرینیواسا رامانوجان) آشنا شد و وی را به انگلستان برد. آن ‌دو با هم  به راه‌حل‌های جالب مسائل مربوط به دسته‌بندی اعداد رسیدند. هاردی به ‌طور عام به ‌عنوان دانشمند ممتاز انگلیسی زمان خود در ریاضیات محض شناخته شده ‌است.

 

جی اچ هاردی (G. H. Hardy) سمت چپ، در کنار جِی ای لیتلوود (J. E. Littlewood) -- کالج ترینیتی

 

هرچند هاردی ریاضی‌دانی ناب بود و کمتر در موضوعی غیر از ریاضیات علاقه نشان می‌داد و تنها شاید بازی کریکت و اظهار نظرهای حرفه‌یی او در بارهٔ این بازی را بتوان مستثنا کرد. اما او در زمینهٔ عقاید سیاسی صلح ‌طلبی رادیکالی بود و در زمان جنگ جهانی دوم برعلیه جنگ موضع گرفت و دانشمندان را مقصر می‌دانست. او در اثری که در زمان جنگ جهانی دوم منتشر کرد می‌نویسد: «در مورد جنگ علمی جدید دو نظر دقیقا متضاد وجود دارد. اولین نظر و واضحترین نظر این است که اثر علم  بر جنگ افزایش مصایب آن است، زیرا هم رنجها و آلام اقلیتی را که باید بجنگد بیشتر می‌کند و هم اینکه جنگ را به سایر اقشار جامعه گسترش می‌دهد. این نظر، طبیعی‌ترین نظر و دیدگاه متعارف است.»

 

اشتهار او به رادیکال بودن چنان بود که در هنگام تدریس در نیوکالج شایعه شده بود در آپارتمان محل زندگی‌اش عکس بزرگی از لنین را نصب کرده‌است. چالرز پرسی‌اسنو فیزیک‌دانی که دوست صمیمی هاردی بود در دیباچهٔ کتاب «دفاعیهٔ یک ریاضی‌دان» می‌نویسد: «او به آسانی با افراد فقیر، کمرو، و کسانی که به خاطر نژادشان مورد تبعیض بودند (بدون اینکه سرپرستی آنها را به عهده بگیرد) دمخور می‌شد. (کشف رامانوجان، بازی نمادین سرنوشت او بود.) هاردی این قبیل افراد را به شکم‌گنده ‌ها ترجیح می‌داد. منظورش از شکم‌گنده ‌ها، افراد معروف و مغرور، بورژوا و طرفدار امپریالیسم بود. این عنوان شامل بیشتر اسقف‌ها، رؤسا و مدیران، قاضیان و همهٔ سیاست‌مداران، به استثنای لوید جورج می‌شد.»

 

سخنانی از جی اچ هاردی:

 

«من به ریاضیات فقط به عنوان یک هنر خلاق علاقه دارم.» 
 

«یک ریاضیدان مانند یک نقاش یا شاعر، سازنده الگوها است. اگر الگوهای او از آنها ماندگارترند، به این دلیل است که با اندیشه‌ها ساخته می‌شوند.»

 

«معیار یک ریاضیدان مانند معیار نقاش یا شاعر، زیبایی است. اندیشه‌ها همانند رنگ‌ها یا واژه‌ها باید در هماهنگی کامل و سازگار با یکدیگر باشند. زیبایی نخستین معیار سنجش است. »